Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (S1)

Sylabus przedmiotu Fizjologiczne mechanizmy komunikacji zewnątrz-wewnątrzkomórkowej:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Fizjologiczne mechanizmy komunikacji zewnątrz-wewnątrzkomórkowej
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Adam Lepczyński <Adam.Lepczynski@zut.edu.pl>, Katarzyna Michałek <Katarzyna.Michalek@zut.edu.pl>, Małgorzata Ożgo <Malgorzata.Ozgo@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 6 Grupa obieralna 4

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 20 2,00,41zaliczenie
wykładyW4 10 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu biologii komórki

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem nauczania przedmiotu jest poznanie podstawowych mechanizmów przenoszenia sygnałów miedzy komórkami; szlaków transportowych związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne w poszczególnych przedziałach wewnątrzkomórkowych oraz układów transportujących i regulacji ich aktywności.
C-2zdobycie umiejetności odpowiedniego przygotowania i prowadzenia prezentacji dotyczących zagadnień poszczególnych bloków tematycznych

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Zapoznanie z tematyką ćwiczeń i warunkami zaliczenia. Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych.2
T-A-2Częsteczki adhezyjne - tworzenie stałych i czasowych połączeń międzykomórkowych. Mechanizmy rozpoznawania innych komórek i cząstek międzykomórkowych – przykłady. Komunikacja komórkowa przez połączenia typu neksus i jej znaczenie. Plasmodesmy. Synapsy elektryczne i chemiczne.2
T-A-3Błonowe receptory jonotropowe; Typy kanałów jonowych. Białka tworzące kanały jonowe. Funkcjonowanie synapsy chemicznej, neurotransmitery pobudzające i hamujące. Unieczynnianie neurotransmiterów. Charakterystyka kaskady sygnalizacyjnej – multiplikacja sygnału. Błonowe receptory metabotropowe; Białka G i ich cząsteczki efektorowe – wtórne przekaźniki. Rola kinaz i fosfataz białkowych. Jony wapnia jako wtórne przekaźniki.2
T-A-4Błonowe receptory enzymatyczne i polipeptydowe czynniki wzrostu. Receptory wewnątrzkomórkowe, ich lokalizacja i struktura. Białka towarzyszące i aktywacja receptorów. Receptory wewnątrzkomórkowe jako regulatory transkrypcji. Sygnalizacja komórkowa przez tlenek azotu. Biosynteza NO i komórkowy mechanizm działania. NO jako cząsteczka sygnałowa w utrzymaniu homeostazy układu krążenia oraz w niespecyficznej odpowiedzi obronnej organizmu. Tlenek azotu jako neurotransmiter. Perspektywy i nadzieje związane z zastosowaniem tlenku azotu w medycynie.2
T-A-5Udział ATP w przenoszeniu informacji. Receptory purynoreceptory P2. Mechanizmy przekazywania sygnału i efekty fizjologiczne wywołane stymulacją receptorów P2X.2
T-A-6Rola jonów wapnia w przekazywaniu informacji wewnątrz komórki.2
T-A-7Zaburzenia komunikacji wewnątrz i zewnatrzkomórkowej w procesie nowotworzenia i „odporności” na nowotwory. Znaczenie cząsteczek adhezyjnych w procesie przerzutowania.2
T-A-8Zaburzenia w transdukcji sygnałów wewnątrz- i zewnątrzkomórowych jako przyczyna dysfunkcji komórek, tkanek, narządów, organizmu. Nowotworzenie, choroby autoimmunologiczne. Możliwości farmakologicznego oddziaływania na szlaki sygnałowe.2
T-A-9Kierowany transport białek w komórce. Mechanizm adresowania i sortowania białek – hipoteza sygnałowa.2
T-A-10Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Podsumowanie oraz zaliczenie ćwiczeń.2
20
wykłady
T-W-1Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych. Odbiór informacji przez komórkę docelową. Peptydy jako nośniki informacji biologicznej.2
T-W-2Organizacja, struktura i znaczenie błon biologicznych a komunikacja wewnątrz- i zewnątrzkomórkowa. Typy, funkcje i czynnościowe właściwości lipidów błonowych. Specjalizacja lipidów błonowych w sygnalizacji komórkowej. Fizyczne i chemiczne właściwości białek błonowych. Białka w przenoszeniu sygnałów. Przedziały wewnątrzkomórkowe oraz mechanizmy i szlaki transportowe związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne.2
T-W-3Receptory błonowe i substancje sygnałowe. Ligandy, agoniści i antagoniści receptorów. Komórkowe odpowiedzi receptorów na cząsteczki sygnałowe. Receptory wewnątrzkomórkowe. Podstawowe mechanizmy regulacji aktywności receptorów cytoplazmatycznych i jądrowych. Plastyczność i kooperatywność receptorów.2
T-W-4Klasyfikacja układów transportujących. Transport bierny i aktywny. Regulacja aktywności układów transportujących. Udział ATP w przenoszeniu informacji. Rola mikrotubul, filamentów aktynowych i pośrednich w przekazywaniu sygnałów i kierunkowym ruchu organelli.2
T-W-5Szlaki sygnałowe wzrostu, różnicowania i apoptozy komórek. Znaczenie fizjologiczne i patofizjologiczne oraz możliwości kontroli apoptozy. Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Autofagia jako proces degradacji komórkowej. Etapy molekularne autofagii. Szlaki sygnałowe w kontroli procesu autofagii.2
10

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych20
A-A-2Studiowanie literatury przedmiotu.10
A-A-3Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i omówienie podczas zajęć20
50
wykłady
A-W-1udział studentów w wykładach10
A-W-2samodzielne studiowanie tematyki wykładów3
A-W-3przygotowanie do zaliczenia10
A-W-4Konsultacje2
25

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny dotyczący zaplanowanych zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-3Seminarium związane z zagadnieniami cwiczeń audytoryjnych
M-4Praca w grupach.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O6.4_W01
W zakresie wiedzy student objaśnia ogólne zasady sygnalizacji komórkowej, opisuje i tłumaczy formy sygnalizacji komórkowej. Wskazuje przykłady cząsteczek sygnałowych, objaśnia wewnątrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Objaśnia powiązania między wewnątrzkomórkowymi szlakami sygnalizacyjnymi, tłumaczy mechanizmy integracji sygnałów w komórce.
BT_1A_W05, BT_1A_W06C-1, C-2T-W-4, T-W-2, T-W-1, T-W-3, T-W-5M-1, M-2S-4

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O6.4_U01
W zakresie umiejętności student powinien interpretować podstawowe mechanizmy sygnalizacji komórkowej zachodzące w wielokórkowym organizmie.
BT_1A_U07C-1, C-2T-A-4, T-A-8, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-9, T-A-7, T-A-10, T-A-5, T-A-6M-1, M-3, M-2, M-4S-1, S-2, S-3

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O6.4_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie kreatywności w dyskusji naukowej.
BT_1A_K04C-1, C-2T-A-4, T-A-8, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-9, T-A-7, T-A-10, T-A-5, T-A-6M-3, M-2, M-4S-1, S-2, S-3

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O6.4_W01
W zakresie wiedzy student objaśnia ogólne zasady sygnalizacji komórkowej, opisuje i tłumaczy formy sygnalizacji komórkowej. Wskazuje przykłady cząsteczek sygnałowych, objaśnia wewnątrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Objaśnia powiązania między wewnątrzkomórkowymi szlakami sygnalizacyjnymi, tłumaczy mechanizmy integracji sygnałów w komórce.
2,0Student nie zna podstawowych zasad i form sygnalizacji komórkowej. Student nie zna przykładów cząsteczek sygnałowych i nie potrafi objasnic wewnątrzkomówrkowej kaskady sygnalizacyjnej. Student nie zna powiązań między wewnątrzkomórkowymi szlakami sygnalizacyjnymi.
3,0Student zna wybiórczo zasady sygnalizacji komórkowej bez umiejętności ich analizy. Student podaje zaledwie kilka przykładów cząsteczki sygnałowej bez umiejętności ich analizy. Student podaje przykład powiązań między szlakami wewnątrzkomórkowymi bez umiejętności analizy.
3,5Student potrafi wymienic zasady sygnalizacji komórkowej i zaprezentowac jedną z form. Student podaje przykłady cząsteczek sygnałowych i dokonuje ich analizy. Student objaśnia przykład wewnątrzkomórkowych szlaków sygnalizacyjnych.
4,0Student potrafi objaśnic podstawowe zasady sygnalizacji komórkowej i opisuje wszystkie jej formy. Student podaje większośc przykładów cząsteczek sygnałowych, potrafi je przeanalizowac i podac niektóre działania. Student zna cztery równoległe wewnątrzkomórkowe szlaki sygnalizacyjne i potrafi wstępnie podac niektóre powiązania między nimi.
4,5Student potrafi dyskutowac i prezentowac wszystkie zasady i formy sygnalizacji komórkowej oraz dyskutowac o wpływie róznorodności sygnałów na fizjologię organizmu. Student potrafi podac dużo przykładów cząsteczek sygnałowych, efektywnie zaprezentowac i potrafi poprawnie omówic wewntrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Student zna cztery równoległe wewnątrzkomórkowe szlaki sygnalizacyjne i potrafi podac powiązania między nimi.
5,0Student potrafi efektywnie prezentowc, analizowac, dyskutowac o wszystkich zasadach i formach sygnalizacji komórkowej, zna i analizuje wpływ różnych sygnałów na fizjologię organizmu. Student zna bardzo dobrze wiele przykładów cząsteczek sygnałowych, podaje ich działania oraz objaśnia szczegółowo wewnątrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Student zna cztery równoległe wewnątrzkomórkowe szlaki sygnalizacyjne i potrafi podac powiązania między nimi oraz tłumaczy mechanizmy integracji sygnałów w komórce.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O6.4_U01
W zakresie umiejętności student powinien interpretować podstawowe mechanizmy sygnalizacji komórkowej zachodzące w wielokórkowym organizmie.
2,0Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
3,5Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
4,0Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy.
4,5Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy.
5,0Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O6.4_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie kreatywności w dyskusji naukowej.
2,0
3,0Student w stopniu dostatetcznym wykazuje kreatywność w dyskusji naukowej.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. 1. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P., Podstawy biologii komórki, PWN, Warszawa, 2005
  2. Kawiak J, Seminaria z cytofizjologii, Urban&Partner, Wrocław, 2002
  3. Konarska L, Molekularne mechanizmy przekazywania sygnałów w komórce, PWN, Warszawa, 1995

Literatura dodatkowa

  1. Nowak J.Z., Zawilska J.B, Receptory- struktura, charakterystyka, funkcja, PWN, Warszawa, 1997
  2. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki, PZWL, Warszawa, 2005

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Zapoznanie z tematyką ćwiczeń i warunkami zaliczenia. Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych.2
T-A-2Częsteczki adhezyjne - tworzenie stałych i czasowych połączeń międzykomórkowych. Mechanizmy rozpoznawania innych komórek i cząstek międzykomórkowych – przykłady. Komunikacja komórkowa przez połączenia typu neksus i jej znaczenie. Plasmodesmy. Synapsy elektryczne i chemiczne.2
T-A-3Błonowe receptory jonotropowe; Typy kanałów jonowych. Białka tworzące kanały jonowe. Funkcjonowanie synapsy chemicznej, neurotransmitery pobudzające i hamujące. Unieczynnianie neurotransmiterów. Charakterystyka kaskady sygnalizacyjnej – multiplikacja sygnału. Błonowe receptory metabotropowe; Białka G i ich cząsteczki efektorowe – wtórne przekaźniki. Rola kinaz i fosfataz białkowych. Jony wapnia jako wtórne przekaźniki.2
T-A-4Błonowe receptory enzymatyczne i polipeptydowe czynniki wzrostu. Receptory wewnątrzkomórkowe, ich lokalizacja i struktura. Białka towarzyszące i aktywacja receptorów. Receptory wewnątrzkomórkowe jako regulatory transkrypcji. Sygnalizacja komórkowa przez tlenek azotu. Biosynteza NO i komórkowy mechanizm działania. NO jako cząsteczka sygnałowa w utrzymaniu homeostazy układu krążenia oraz w niespecyficznej odpowiedzi obronnej organizmu. Tlenek azotu jako neurotransmiter. Perspektywy i nadzieje związane z zastosowaniem tlenku azotu w medycynie.2
T-A-5Udział ATP w przenoszeniu informacji. Receptory purynoreceptory P2. Mechanizmy przekazywania sygnału i efekty fizjologiczne wywołane stymulacją receptorów P2X.2
T-A-6Rola jonów wapnia w przekazywaniu informacji wewnątrz komórki.2
T-A-7Zaburzenia komunikacji wewnątrz i zewnatrzkomórkowej w procesie nowotworzenia i „odporności” na nowotwory. Znaczenie cząsteczek adhezyjnych w procesie przerzutowania.2
T-A-8Zaburzenia w transdukcji sygnałów wewnątrz- i zewnątrzkomórowych jako przyczyna dysfunkcji komórek, tkanek, narządów, organizmu. Nowotworzenie, choroby autoimmunologiczne. Możliwości farmakologicznego oddziaływania na szlaki sygnałowe.2
T-A-9Kierowany transport białek w komórce. Mechanizm adresowania i sortowania białek – hipoteza sygnałowa.2
T-A-10Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Podsumowanie oraz zaliczenie ćwiczeń.2
20

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych. Odbiór informacji przez komórkę docelową. Peptydy jako nośniki informacji biologicznej.2
T-W-2Organizacja, struktura i znaczenie błon biologicznych a komunikacja wewnątrz- i zewnątrzkomórkowa. Typy, funkcje i czynnościowe właściwości lipidów błonowych. Specjalizacja lipidów błonowych w sygnalizacji komórkowej. Fizyczne i chemiczne właściwości białek błonowych. Białka w przenoszeniu sygnałów. Przedziały wewnątrzkomórkowe oraz mechanizmy i szlaki transportowe związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne.2
T-W-3Receptory błonowe i substancje sygnałowe. Ligandy, agoniści i antagoniści receptorów. Komórkowe odpowiedzi receptorów na cząsteczki sygnałowe. Receptory wewnątrzkomórkowe. Podstawowe mechanizmy regulacji aktywności receptorów cytoplazmatycznych i jądrowych. Plastyczność i kooperatywność receptorów.2
T-W-4Klasyfikacja układów transportujących. Transport bierny i aktywny. Regulacja aktywności układów transportujących. Udział ATP w przenoszeniu informacji. Rola mikrotubul, filamentów aktynowych i pośrednich w przekazywaniu sygnałów i kierunkowym ruchu organelli.2
T-W-5Szlaki sygnałowe wzrostu, różnicowania i apoptozy komórek. Znaczenie fizjologiczne i patofizjologiczne oraz możliwości kontroli apoptozy. Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Autofagia jako proces degradacji komórkowej. Etapy molekularne autofagii. Szlaki sygnałowe w kontroli procesu autofagii.2
10

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych20
A-A-2Studiowanie literatury przedmiotu.10
A-A-3Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i omówienie podczas zajęć20
50
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1udział studentów w wykładach10
A-W-2samodzielne studiowanie tematyki wykładów3
A-W-3przygotowanie do zaliczenia10
A-W-4Konsultacje2
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-O6.4_W01W zakresie wiedzy student objaśnia ogólne zasady sygnalizacji komórkowej, opisuje i tłumaczy formy sygnalizacji komórkowej. Wskazuje przykłady cząsteczek sygnałowych, objaśnia wewnątrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Objaśnia powiązania między wewnątrzkomórkowymi szlakami sygnalizacyjnymi, tłumaczy mechanizmy integracji sygnałów w komórce.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W05Ma ogólną wiedzę z zakresu budowy organizmów żywych oraz zna podstawy biochemiczne, molekularne i komórkowe funkcjonowania organizmów.
BT_1A_W06Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu analizy procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych.
Cel przedmiotuC-1Celem nauczania przedmiotu jest poznanie podstawowych mechanizmów przenoszenia sygnałów miedzy komórkami; szlaków transportowych związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne w poszczególnych przedziałach wewnątrzkomórkowych oraz układów transportujących i regulacji ich aktywności.
C-2zdobycie umiejetności odpowiedniego przygotowania i prowadzenia prezentacji dotyczących zagadnień poszczególnych bloków tematycznych
Treści programoweT-W-4Klasyfikacja układów transportujących. Transport bierny i aktywny. Regulacja aktywności układów transportujących. Udział ATP w przenoszeniu informacji. Rola mikrotubul, filamentów aktynowych i pośrednich w przekazywaniu sygnałów i kierunkowym ruchu organelli.
T-W-2Organizacja, struktura i znaczenie błon biologicznych a komunikacja wewnątrz- i zewnątrzkomórkowa. Typy, funkcje i czynnościowe właściwości lipidów błonowych. Specjalizacja lipidów błonowych w sygnalizacji komórkowej. Fizyczne i chemiczne właściwości białek błonowych. Białka w przenoszeniu sygnałów. Przedziały wewnątrzkomórkowe oraz mechanizmy i szlaki transportowe związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne.
T-W-1Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych. Odbiór informacji przez komórkę docelową. Peptydy jako nośniki informacji biologicznej.
T-W-3Receptory błonowe i substancje sygnałowe. Ligandy, agoniści i antagoniści receptorów. Komórkowe odpowiedzi receptorów na cząsteczki sygnałowe. Receptory wewnątrzkomórkowe. Podstawowe mechanizmy regulacji aktywności receptorów cytoplazmatycznych i jądrowych. Plastyczność i kooperatywność receptorów.
T-W-5Szlaki sygnałowe wzrostu, różnicowania i apoptozy komórek. Znaczenie fizjologiczne i patofizjologiczne oraz możliwości kontroli apoptozy. Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Autofagia jako proces degradacji komórkowej. Etapy molekularne autofagii. Szlaki sygnałowe w kontroli procesu autofagii.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny dotyczący zaplanowanych zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
Sposób ocenyS-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie zna podstawowych zasad i form sygnalizacji komórkowej. Student nie zna przykładów cząsteczek sygnałowych i nie potrafi objasnic wewnątrzkomówrkowej kaskady sygnalizacyjnej. Student nie zna powiązań między wewnątrzkomórkowymi szlakami sygnalizacyjnymi.
3,0Student zna wybiórczo zasady sygnalizacji komórkowej bez umiejętności ich analizy. Student podaje zaledwie kilka przykładów cząsteczki sygnałowej bez umiejętności ich analizy. Student podaje przykład powiązań między szlakami wewnątrzkomórkowymi bez umiejętności analizy.
3,5Student potrafi wymienic zasady sygnalizacji komórkowej i zaprezentowac jedną z form. Student podaje przykłady cząsteczek sygnałowych i dokonuje ich analizy. Student objaśnia przykład wewnątrzkomórkowych szlaków sygnalizacyjnych.
4,0Student potrafi objaśnic podstawowe zasady sygnalizacji komórkowej i opisuje wszystkie jej formy. Student podaje większośc przykładów cząsteczek sygnałowych, potrafi je przeanalizowac i podac niektóre działania. Student zna cztery równoległe wewnątrzkomórkowe szlaki sygnalizacyjne i potrafi wstępnie podac niektóre powiązania między nimi.
4,5Student potrafi dyskutowac i prezentowac wszystkie zasady i formy sygnalizacji komórkowej oraz dyskutowac o wpływie róznorodności sygnałów na fizjologię organizmu. Student potrafi podac dużo przykładów cząsteczek sygnałowych, efektywnie zaprezentowac i potrafi poprawnie omówic wewntrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Student zna cztery równoległe wewnątrzkomórkowe szlaki sygnalizacyjne i potrafi podac powiązania między nimi.
5,0Student potrafi efektywnie prezentowc, analizowac, dyskutowac o wszystkich zasadach i formach sygnalizacji komórkowej, zna i analizuje wpływ różnych sygnałów na fizjologię organizmu. Student zna bardzo dobrze wiele przykładów cząsteczek sygnałowych, podaje ich działania oraz objaśnia szczegółowo wewnątrzkomórkową kaskadę sygnalizacyjną. Student zna cztery równoległe wewnątrzkomórkowe szlaki sygnalizacyjne i potrafi podac powiązania między nimi oraz tłumaczy mechanizmy integracji sygnałów w komórce.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-O6.4_U01W zakresie umiejętności student powinien interpretować podstawowe mechanizmy sygnalizacji komórkowej zachodzące w wielokórkowym organizmie.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U07Umie omówić budowę, położenie i funkcje poszczególnych tkanek, narządów i układów organizmów żywych; potrafi właściwie interpretować procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie roślin i zwierząt.
Cel przedmiotuC-1Celem nauczania przedmiotu jest poznanie podstawowych mechanizmów przenoszenia sygnałów miedzy komórkami; szlaków transportowych związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne w poszczególnych przedziałach wewnątrzkomórkowych oraz układów transportujących i regulacji ich aktywności.
C-2zdobycie umiejetności odpowiedniego przygotowania i prowadzenia prezentacji dotyczących zagadnień poszczególnych bloków tematycznych
Treści programoweT-A-4Błonowe receptory enzymatyczne i polipeptydowe czynniki wzrostu. Receptory wewnątrzkomórkowe, ich lokalizacja i struktura. Białka towarzyszące i aktywacja receptorów. Receptory wewnątrzkomórkowe jako regulatory transkrypcji. Sygnalizacja komórkowa przez tlenek azotu. Biosynteza NO i komórkowy mechanizm działania. NO jako cząsteczka sygnałowa w utrzymaniu homeostazy układu krążenia oraz w niespecyficznej odpowiedzi obronnej organizmu. Tlenek azotu jako neurotransmiter. Perspektywy i nadzieje związane z zastosowaniem tlenku azotu w medycynie.
T-A-8Zaburzenia w transdukcji sygnałów wewnątrz- i zewnątrzkomórowych jako przyczyna dysfunkcji komórek, tkanek, narządów, organizmu. Nowotworzenie, choroby autoimmunologiczne. Możliwości farmakologicznego oddziaływania na szlaki sygnałowe.
T-A-1Zapoznanie z tematyką ćwiczeń i warunkami zaliczenia. Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych.
T-A-2Częsteczki adhezyjne - tworzenie stałych i czasowych połączeń międzykomórkowych. Mechanizmy rozpoznawania innych komórek i cząstek międzykomórkowych – przykłady. Komunikacja komórkowa przez połączenia typu neksus i jej znaczenie. Plasmodesmy. Synapsy elektryczne i chemiczne.
T-A-3Błonowe receptory jonotropowe; Typy kanałów jonowych. Białka tworzące kanały jonowe. Funkcjonowanie synapsy chemicznej, neurotransmitery pobudzające i hamujące. Unieczynnianie neurotransmiterów. Charakterystyka kaskady sygnalizacyjnej – multiplikacja sygnału. Błonowe receptory metabotropowe; Białka G i ich cząsteczki efektorowe – wtórne przekaźniki. Rola kinaz i fosfataz białkowych. Jony wapnia jako wtórne przekaźniki.
T-A-9Kierowany transport białek w komórce. Mechanizm adresowania i sortowania białek – hipoteza sygnałowa.
T-A-7Zaburzenia komunikacji wewnątrz i zewnatrzkomórkowej w procesie nowotworzenia i „odporności” na nowotwory. Znaczenie cząsteczek adhezyjnych w procesie przerzutowania.
T-A-10Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Podsumowanie oraz zaliczenie ćwiczeń.
T-A-5Udział ATP w przenoszeniu informacji. Receptory purynoreceptory P2. Mechanizmy przekazywania sygnału i efekty fizjologiczne wywołane stymulacją receptorów P2X.
T-A-6Rola jonów wapnia w przekazywaniu informacji wewnątrz komórki.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny dotyczący zaplanowanych zagadnień teoretycznych
M-3Seminarium związane z zagadnieniami cwiczeń audytoryjnych
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-4Praca w grupach.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
3,5Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
4,0Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy.
4,5Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy.
5,0Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-O6.4_K01W wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie kreatywności w dyskusji naukowej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K04Wykazuje otwartość dla ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne źródła informacji naukowej; umie myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
Cel przedmiotuC-1Celem nauczania przedmiotu jest poznanie podstawowych mechanizmów przenoszenia sygnałów miedzy komórkami; szlaków transportowych związków niskocząsteczkowych przez błony biologiczne w poszczególnych przedziałach wewnątrzkomórkowych oraz układów transportujących i regulacji ich aktywności.
C-2zdobycie umiejetności odpowiedniego przygotowania i prowadzenia prezentacji dotyczących zagadnień poszczególnych bloków tematycznych
Treści programoweT-A-4Błonowe receptory enzymatyczne i polipeptydowe czynniki wzrostu. Receptory wewnątrzkomórkowe, ich lokalizacja i struktura. Białka towarzyszące i aktywacja receptorów. Receptory wewnątrzkomórkowe jako regulatory transkrypcji. Sygnalizacja komórkowa przez tlenek azotu. Biosynteza NO i komórkowy mechanizm działania. NO jako cząsteczka sygnałowa w utrzymaniu homeostazy układu krążenia oraz w niespecyficznej odpowiedzi obronnej organizmu. Tlenek azotu jako neurotransmiter. Perspektywy i nadzieje związane z zastosowaniem tlenku azotu w medycynie.
T-A-8Zaburzenia w transdukcji sygnałów wewnątrz- i zewnątrzkomórowych jako przyczyna dysfunkcji komórek, tkanek, narządów, organizmu. Nowotworzenie, choroby autoimmunologiczne. Możliwości farmakologicznego oddziaływania na szlaki sygnałowe.
T-A-1Zapoznanie z tematyką ćwiczeń i warunkami zaliczenia. Ogólne zasady komunikacji między- i wewnątrzkomórkowej. Ogólna charakterystyka i funkcje kaskad sygnalizacyjnych.
T-A-2Częsteczki adhezyjne - tworzenie stałych i czasowych połączeń międzykomórkowych. Mechanizmy rozpoznawania innych komórek i cząstek międzykomórkowych – przykłady. Komunikacja komórkowa przez połączenia typu neksus i jej znaczenie. Plasmodesmy. Synapsy elektryczne i chemiczne.
T-A-3Błonowe receptory jonotropowe; Typy kanałów jonowych. Białka tworzące kanały jonowe. Funkcjonowanie synapsy chemicznej, neurotransmitery pobudzające i hamujące. Unieczynnianie neurotransmiterów. Charakterystyka kaskady sygnalizacyjnej – multiplikacja sygnału. Błonowe receptory metabotropowe; Białka G i ich cząsteczki efektorowe – wtórne przekaźniki. Rola kinaz i fosfataz białkowych. Jony wapnia jako wtórne przekaźniki.
T-A-9Kierowany transport białek w komórce. Mechanizm adresowania i sortowania białek – hipoteza sygnałowa.
T-A-7Zaburzenia komunikacji wewnątrz i zewnatrzkomórkowej w procesie nowotworzenia i „odporności” na nowotwory. Znaczenie cząsteczek adhezyjnych w procesie przerzutowania.
T-A-10Aplikacyjne aspekty zaburzeń działania mechanizmów transdukcji sygnałów. Podsumowanie oraz zaliczenie ćwiczeń.
T-A-5Udział ATP w przenoszeniu informacji. Receptory purynoreceptory P2. Mechanizmy przekazywania sygnału i efekty fizjologiczne wywołane stymulacją receptorów P2X.
T-A-6Rola jonów wapnia w przekazywaniu informacji wewnątrz komórki.
Metody nauczaniaM-3Seminarium związane z zagadnieniami cwiczeń audytoryjnych
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-4Praca w grupach.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w stopniu dostatetcznym wykazuje kreatywność w dyskusji naukowej.
3,5
4,0
4,5
5,0