Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Kynologia (S1)

Sylabus przedmiotu Chronobiologia:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Kynologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil praktyczny
Moduł
Przedmiot Chronobiologia
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>, Adam Lepczyński <Adam.Lepczynski@zut.edu.pl>, Małgorzata Ożgo <Malgorzata.Ozgo@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 11 Grupa obieralna 2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 20 1,40,60zaliczenie
wykładyW4 10 0,60,40zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu biologii komórki.
W-2Podstawowa wiedza z zakresu fizjologii zwierząt.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.2
T-A-2Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.2
T-A-3Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.2
T-A-4Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.2
T-A-5Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).2
T-A-6Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.2
T-A-7Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.2
T-A-8Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.2
T-A-9Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).2
T-A-10Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.2
20
wykłady
T-W-1Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.2
T-W-2Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.2
T-W-3Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.2
T-W-4Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.2
T-W-5Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.2
10

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Aktywny udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.20
A-A-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń audytoryjnych.16
A-A-3Przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i jego omówienie podczas zajęć audytoryjnych.4
A-A-4Konsultacje2
42
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach.10
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.6
A-W-3Zaliczenie2
18

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
M-3Praca w grupach.
M-4Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Kn_1P_B24.1_W01
Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii. Student jest w stanie wymienić, scharakteryzować oraz rozróżniać rytmy biologiczne oraz wymienić i opisać przykłady rytmów biologicznych na poziomie komórki, narządów i układów. Student jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.
Kn_1P_W07, Kn_1P_W08, Kn_1P_W01C-1T-W-4, T-W-2, T-W-3, T-W-1, T-W-5M-2, M-1S-4

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Kn_1P_B24.1_U01
Student umie interpretować cykliczność procesów fizjologicznych oraz oceniać i szacować wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych. Student umie posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
Kn_1P_U03C-1T-A-4, T-A-3, T-A-1, T-A-2, T-A-10, T-A-6, T-A-5, T-A-8, T-A-9, T-A-7M-2, M-1, M-4S-3, S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Kn_1P_B24.1_K01
Student ma świadomość znaczenia rytmów biologicznych w Przyrodzie ożywionej. Wykazuje chęć poszerzania wiedzy i zaangażowanie w merytoryczną dyskusję.
Kn_1P_K02, Kn_1P_K03, Kn_1P_K01C-1T-A-4, T-A-3, T-A-1, T-A-2, T-A-10, T-A-6, T-A-5, T-A-8, T-A-9, T-A-7, T-W-4, T-W-2, T-W-3, T-W-1, T-W-5M-2, M-1, M-4S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
Kn_1P_B24.1_W01
Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii. Student jest w stanie wymienić, scharakteryzować oraz rozróżniać rytmy biologiczne oraz wymienić i opisać przykłady rytmów biologicznych na poziomie komórki, narządów i układów. Student jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.
2,0
3,0Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii. Student umie poprawnie wymienić i opisać podstawowe rodzaje rytmów biologicznych występujących u ludzi i zwierząt, a także potrafi podać wybrane, podstawowe przykłady wewnatrzustrojowych rytmów biologicznych. Student w stopniu podstawowym jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie podstawowym zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
Kn_1P_B24.1_U01
Student umie interpretować cykliczność procesów fizjologicznych oraz oceniać i szacować wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych. Student umie posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
2,0
3,0Student potrafi poprawnie interpretować cykliczność kilku procesów fizjologicznych oraz poprawnie ocenia wpływ kilku czynników środowiskowych na przebieg kilku procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych, a także w poprawnie analizuje przyczyny kilku zachowań zwierząt wynikających z cykliczności środowiska biotycznego i abiotycznego. Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
Kn_1P_B24.1_K01
Student ma świadomość znaczenia rytmów biologicznych w Przyrodzie ożywionej. Wykazuje chęć poszerzania wiedzy i zaangażowanie w merytoryczną dyskusję.
2,0
3,0Student w podstawowym stopniu wykazuje zdolność do rozrózniania rytmów endo- i egzogennych oraz zna rolę zegarów biologicznych w regulacji cykliczności procesów fizjologicznych.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Cymborowski Bronisław, Zegary biologiczne, PWN, Warszawa, 2019

Literatura dodatkowa

  1. Russell G. Foster, Rhythms of Life: The Biological Clocks that Control the Daily Lives of Every Living Thing, Yale University Press, New Haven, USA, 2005, książka w języku angielskim
  2. Jay C. Dunlap, Jennifer J. Loros i Patricia J. DeCoursey, Chronobiology: Biological Timekeeping, Sinauer Associates, Inc., Sunderland, USA, 2009, książka w języku angielskim

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.2
T-A-2Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.2
T-A-3Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.2
T-A-4Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.2
T-A-5Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).2
T-A-6Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.2
T-A-7Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.2
T-A-8Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.2
T-A-9Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).2
T-A-10Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.2
20

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.2
T-W-2Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.2
T-W-3Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.2
T-W-4Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.2
T-W-5Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.2
10

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Aktywny udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.20
A-A-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń audytoryjnych.16
A-A-3Przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i jego omówienie podczas zajęć audytoryjnych.4
A-A-4Konsultacje2
42
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach.10
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.6
A-W-3Zaliczenie2
18
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKn_1P_B24.1_W01Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii. Student jest w stanie wymienić, scharakteryzować oraz rozróżniać rytmy biologiczne oraz wymienić i opisać przykłady rytmów biologicznych na poziomie komórki, narządów i układów. Student jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKn_1P_W07Ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, mikrobiologii, immunologii i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku
Kn_1P_W08Ma wiedzę z zakresu budowy oraz funkcjonowania organizmów żywych na różnych poziomach ich złożoności
Kn_1P_W01Posiada wiedzę ogólną o charakterze aplikacyjnym oraz zna nomenklaturę oraz pojęcia, teorie i prawa z zakresu biologii, chemii, matematyki i informatyki
Cel przedmiotuC-1Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programoweT-W-4Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.
T-W-2Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
T-W-3Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.
T-W-1Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.
T-W-5Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.
Metody nauczaniaM-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
Sposób ocenyS-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii. Student umie poprawnie wymienić i opisać podstawowe rodzaje rytmów biologicznych występujących u ludzi i zwierząt, a także potrafi podać wybrane, podstawowe przykłady wewnatrzustrojowych rytmów biologicznych. Student w stopniu podstawowym jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie podstawowym zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKn_1P_B24.1_U01Student umie interpretować cykliczność procesów fizjologicznych oraz oceniać i szacować wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych. Student umie posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKn_1P_U03Posiada podstawową umiejętność oceny zjawisk wpływających na stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych. Umie zatosować podstawowe prawa biologiczne, w tym genetyczne, oraz potrafi przewidzieć pozytywne i negatywne skutki ich działania u różnych zwierząt, w tym udomowionych
Cel przedmiotuC-1Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programoweT-A-4Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.
T-A-3Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.
T-A-1Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
T-A-2Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.
T-A-10Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.
T-A-6Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.
T-A-5Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).
T-A-8Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.
T-A-9Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).
T-A-7Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.
Metody nauczaniaM-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student potrafi poprawnie interpretować cykliczność kilku procesów fizjologicznych oraz poprawnie ocenia wpływ kilku czynników środowiskowych na przebieg kilku procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych, a także w poprawnie analizuje przyczyny kilku zachowań zwierząt wynikających z cykliczności środowiska biotycznego i abiotycznego. Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKn_1P_B24.1_K01Student ma świadomość znaczenia rytmów biologicznych w Przyrodzie ożywionej. Wykazuje chęć poszerzania wiedzy i zaangażowanie w merytoryczną dyskusję.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKn_1P_K02Wykazuje gotowość do rzeczowej i merytorycznej dyskusji, umożliwiającej osiągnięcie wspólnego stanowiska
Kn_1P_K03Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności oraz rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i osobistego
Kn_1P_K01Ma świadomość roli i znaczenia zwierząt domowych w życiu człowieka
Cel przedmiotuC-1Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programoweT-A-4Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.
T-A-3Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.
T-A-1Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
T-A-2Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.
T-A-10Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.
T-A-6Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.
T-A-5Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).
T-A-8Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.
T-A-9Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).
T-A-7Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.
T-W-4Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.
T-W-2Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
T-W-3Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.
T-W-1Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.
T-W-5Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.
Metody nauczaniaM-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w podstawowym stopniu wykazuje zdolność do rozrózniania rytmów endo- i egzogennych oraz zna rolę zegarów biologicznych w regulacji cykliczności procesów fizjologicznych.
3,5
4,0
4,5
5,0