Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej - Technologia chemiczna (S2)

Sylabus przedmiotu Produkcja, zastosowania i analiza barwników:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Technologia chemiczna
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister inżynier
Obszary studiów nauk technicznych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Produkcja, zastosowania i analiza barwników
Specjalność Kontrola jakości produktów organicznych
Jednostka prowadząca Instytut Technologii Chemicznej Organicznej
Nauczyciel odpowiedzialny Halina Kwiecień <Halina.Kwiecien@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 1,0 ECTS (formy) 1,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW2 15 0,50,62zaliczenie
laboratoriaL2 15 0,50,38zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1posiadanie podstawoej wiedzy z zakresu chemii organicznej, fizyki i technologii chemicznej

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu budowy chemiicznej, nomenklatury, klasyfikacji i właściwości i metod otrzymywania najcześciej stosowanych grup barwników.
C-2zapoznanie studentów z procesami technologicznymi, toksycznymi reagentami i odpadami w przemyśle barwnikarskim oraz zagrożeniami dla środowiska związanymi z produkcja barwników i sposobami im zapobiegania
C-3ukształtowanie umiejętności z zakresu doboru odpowiednich grup barwników do poszczególnych zastosowań
C-4ukształtowanie umiejetności praktycznego wykorzystania procesów i metod analitycznych stosowanych w przemysśe barwników

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1synteza 1-2 barwników8
T-L-2analiza spektrofotometryczna otrzymanych barwników3
T-L-3ocena jakości otrzymanych barwników na podstawie próby wybarwiania4
15
wykłady
T-W-1Produkcja barwników w Polsce i na świecie, stan obecny i pronozy na pzryszłość. Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg. katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników.3
T-W-2Omówienie naczęsciej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej ( azowe, aminoantrachinonowe, triarylometanowe i ich heterocykliczne analogów, polimetynowe i indygoidowe). Przedstawienie ich budowy, właściwości i ogólnych metod otrzymywania.4
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii wybranych barwników: azowych (proces dwuazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy triarylometanowych. Otrzymywanie barwnioków polimetynowych i indygo.4
T-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemysśe barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników.1
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki wproduktach spozywczych i kosmetycznych. sposoby barwienia, zapis schematyczny.3
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1udział w zajęciach15
15
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
15

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Metody podające z elemntami metod problemowych. Wykład
M-2Metody praktyczne. Cwiczenia laboratoryjne
M-3Konsultacje

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: pisemne zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
S-2Ocena formująca: wejściówka (ocena przygotowania do ćwiczeń laboratoryjnych)
S-3Ocena formująca: sprawwozdanie z wykonanego ćwiczenia (ocena pracy wykonywanej na zajęciach)

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
TCH_2A_D16-09_W01
potrafi scharakteryzować obecny stan produkcji i aplikacji barwników, wyjaśnić przyczynę barwy substancji, wykazać powiązanie barwy z budową związku chemicznego, sklasyfikowac barwniki pod względem budowy chemicznej i aplikacji,
TCH_2A_W06, TCH_2A_W10T2A_W03InzA2_W02, InzA2_W05C-1, C-2T-W-1, T-W-2M-1, M-3S-1
TCH_2A_D16-09_W02
potrafi scharakteryzować poszczególne grupy barwników według klasyfikacji chemicznej, wymienić metody ich syntezy i podac przykłady zastosowań
TCH_2A_W06, TCH_2A_W10T2A_W03InzA2_W02, InzA2_W05C-1, C-2T-W-1, T-W-2M-1, M-3S-1
TCH_2A_D16-09_W03
potrafi wymienić podstawowe procesy i operacje jednostkowe w produkcji barwników, opisac technologie wybranych barwników i półproduktów, wymienić substancje toksyczne, sprecyzować zagrożenia dla środowiska
TCH_2A_W10, TCH_2A_W11T2A_W03, T2A_W04InzA2_W02, InzA2_W05C-1, C-2T-W-3, T-W-4M-1, M-3S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
TCH_2A_D16-09_U01
potrafi okreslić powinowactwo barwnika do substancji barwionej i wskazać odpowiedni barwnik do danej aplikacji
TCH_2A_U09T2A_U07, T2A_U10InzA2_U01, InzA2_U03C-3, C-4T-W-5M-1, M-3S-1
TCH_2A_D16-09_U02
umiejętność praktycznego wykorzystania syntez i metod analitycznych stosowanych w produkcji barwników
TCH_2A_U08, TCH_2A_U09, TCH_2A_U16T2A_U07, T2A_U08, T2A_U09, T2A_U10, T2A_U18InzA2_U01, InzA2_U02, InzA2_U03C-3, C-4T-L-1, T-L-3, T-L-2M-2S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
TCH_2A_D16-09_K01
potrafi zdefiniować problem w danej technologii, zaproponować nowe rozwiążania
TCH_2A_K04, TCH_2A_K01T2A_K02, T2A_K03, T2A_K04, T2A_K05, T2A_K06InzA2_K01, InzA2_K02C-3, C-4T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-L-1, T-L-3, T-L-2M-1, M-2, M-3S-2, S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
TCH_2A_D16-09_W01
potrafi scharakteryzować obecny stan produkcji i aplikacji barwników, wyjaśnić przyczynę barwy substancji, wykazać powiązanie barwy z budową związku chemicznego, sklasyfikowac barwniki pod względem budowy chemicznej i aplikacji,
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi wymienić klasy barwników według klasyfikacji chemicznej i technicznej, podać zasady nazewnictwa handlowych marek barwników,
3,5potrafi sformułowć fizyczne podstawy barwności, wymienic i scharkteryzować poszczególne klasy barwników, podać zasady nazewnictwa, ocenić zapotrzebowanie na poszczególnych klasy barwników
4,0potrafi wymienić i opisać główne klasy barwników, cenić obecne zapotrzebowanie i prognozy, wyjaśnić przyczynę barwy substancji, opisac ogólne zależności między budową a barwą substancji, wymienić metody analizy barwników
4,5potrafi wymienic i scharakteryzować poszczególne klasy barwników, ocenić obecne zapotrzebowanie i prognozy, wyjasnić teorie barwności, zalezność między budowa a barwą substancji, wyjaśnić charakterystyke barwnika na podstawie przebiegu spektralnej krzywej absorpcji
5,0potrafi wymienic i scharakteryzować poszczególne klasy barwników, omówić obecne zapotrzebowanie i prognozy na przyszłość, omówić teorie barwności związków organicznych, zaleznośc barwy od budowy związku, omowić spektralna krzywą absorpcji i efekty bato- i hipsochromowe
TCH_2A_D16-09_W02
potrafi scharakteryzować poszczególne grupy barwników według klasyfikacji chemicznej, wymienić metody ich syntezy i podac przykłady zastosowań
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi przedstawić wzorami i nazwać układy chromoforowe najważniejszych grup barwników według klasyfikacji chemicznej
3,5potrafi przedstawic budowę grup chromoforowych najważniejszych klas barwników, podać ogólne metody ich syntezy
4,0potrafi omówić układy chromoforowe poszczególnych grup, opisać sposoby ich otrzymywania, wymienić właściwości fizyczne i chemiczne i trwałość barwników
4,5potrafi wymienić i scharakteryzować poszczególne grupy barwników pod względem budowy, napisac sposoby otrzymywania, omówić klasyfikację i podać przykłady handlowych marek barwników
5,0potrafi wymienic i scharakteryzować najwazniejse grupy barwników, omówic metody otrzymywania, sposób klasyfikacji, wymienić przykłady i podać mozliwości ich zastosowania
TCH_2A_D16-09_W03
potrafi wymienić podstawowe procesy i operacje jednostkowe w produkcji barwników, opisac technologie wybranych barwników i półproduktów, wymienić substancje toksyczne, sprecyzować zagrożenia dla środowiska
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi wymienić procesy jednostkowe dla wybranej przez siebie technologii otrzymywania półproduktu lub barwnika
3,5potrafi wymienienić i omówić technologię otrzymywania wybranej grupy barwników, ocenić szkodliwe reagenty i odpady
4,0potrafi opisać j technologię otrzymywania barwników azowych (dwuazowanie i sprzeganie), i wybranego barwnika antrachinoniwego , wymienić substancje szkodliwe, zdefiniowac niebezpieczne odpady i sposoby im zapobiegania
4,5potrafi opisać procesy jednostkowe stosowane w produkcji barwników azowych, antrachinonowych, triarylometanowych i polimetynowych, zdefiniować zagrożenia dla środowiska
5,0potrafi krótko opisać technologie otrzymywania najwazniejszych grup barwników (azowe, antrachinonowe, triarylometanowe, polimetynowe i indygoidowe), zdefiniować niebezpieczne dla środowiska procesy, podac przykłady "zielonych" procesów

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
TCH_2A_D16-09_U01
potrafi okreslić powinowactwo barwnika do substancji barwionej i wskazać odpowiedni barwnik do danej aplikacji
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi okreslić zasady powinowactwa barwników do różnych włókien oraz mozliwości innych zastosowań wybranej klasy barwników
3,5potrafi wyjaśnić powinowactwo barwników do wybarwianego podloża, wymienić sposoby powiązania barwnika z materiałem barwionym oraz wymienic właściowosci odpornościowe wybarwień
4,0potrafi wskazać odpowiednie, handlowe marki barwników do wybarwiania włókien białkowych, poliamidowych, celulozowych, poliestrowych i poliakrylonitrylowych, podać schematyczny zapis wybranego sposobu barwienia,
4,5potrafi wskazać barwniki do papieru, do barwienia tworzyw sztucznych, stosowane w fotografii, w technikach poligraficznych i laserowych., omówić najważniejsze aplikacje barwników tekstylnych, opisać zakresy parametrów odpornościowych wybarwień
5,0potrafi wymienić najważniejsze aplikacje poszczególnych klas barwników, podać przykład schematycznego zapisu wybarwiania dowolnej tkaniny odpowiednim barwnikiem, opisac sposób oceny jakości wybarwienia
TCH_2A_D16-09_U02
umiejętność praktycznego wykorzystania syntez i metod analitycznych stosowanych w produkcji barwników
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi scharakteryzować wybrany do ćwiczeń barwnik, przeprowadzic jego syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS, próbę wybarwiania i opracować wyniki w formie sprawozdania
3,5potrafi scharakteryzować wybrany do ćwiczeń barwnik, wymienić metody jego syntezy, przeprowadzić jego syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS, próbę wybarwiania i opracować wyniki w formie sprawozdania
4,0potrafi scharakteryzować dwa, nalężace do różnych klas (pod względem klasyfikacji chemicznej) barwniki, wykonac ich syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS i jedna próbę wybarwiania, opracować wyniki w formie sprawozdania
4,5potrafi scharakteryzować dwa, nalężace do różnych klas (pod względem klasyfikacji chemicznej) barwniki, wymienić metody ich otrzymywania i aplikacji wykonac ich syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS i jedną próbę wybarwiania, opracować wyniki w formie sprawozdania
5,0potrafi scharakteryzować dwa wybrane, nalężace do różnych klas (pod względem klasyfikacji chemicznej) barwniki, wymienić metody ich otrzymywania i aplikacji, wykonać ich syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS i jedną próbę wybarwiania, opracować wyniki w formie sprawozdania, definiując w nim mozliwości aplikacji drugiego otrzymanego barwnika

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
TCH_2A_D16-09_K01
potrafi zdefiniować problem w danej technologii, zaproponować nowe rozwiążania
2,0
3,0potrafi zdefiniować problem w danej technologii, zaproponować nowe rozwiążania
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. B.I. Stiepanow, "Podstawy chemii i technologii barwników organicznych", PWN, Warszawa, 1980, I
  2. D.R. Warring, G. Hallas, "The Chemistry and Applikation of Dyes", Plenum Press, New York, 1994, I
  3. I.R. Bogoczek, E. Kociołek-Balawejder, "Technologia chemiczna organiczna", Wydawnictwo Akademiii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, 1992, I
  4. A.I. Vogel, "Preparatyka organiczna", WNT, Warszawa, 2011, III

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1synteza 1-2 barwników8
T-L-2analiza spektrofotometryczna otrzymanych barwników3
T-L-3ocena jakości otrzymanych barwników na podstawie próby wybarwiania4
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Produkcja barwników w Polsce i na świecie, stan obecny i pronozy na pzryszłość. Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg. katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników.3
T-W-2Omówienie naczęsciej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej ( azowe, aminoantrachinonowe, triarylometanowe i ich heterocykliczne analogów, polimetynowe i indygoidowe). Przedstawienie ich budowy, właściwości i ogólnych metod otrzymywania.4
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii wybranych barwników: azowych (proces dwuazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy triarylometanowych. Otrzymywanie barwnioków polimetynowych i indygo.4
T-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemysśe barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników.1
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki wproduktach spozywczych i kosmetycznych. sposoby barwienia, zapis schematyczny.3
15

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1udział w zajęciach15
15
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
15
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaTCH_2A_D16-09_W01potrafi scharakteryzować obecny stan produkcji i aplikacji barwników, wyjaśnić przyczynę barwy substancji, wykazać powiązanie barwy z budową związku chemicznego, sklasyfikowac barwniki pod względem budowy chemicznej i aplikacji,
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTCH_2A_W06ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną w zakresie technologii nieorganicznej, organicznej, polimerów i analityki chemicznej
TCH_2A_W10ma uporządkowaną pogłębioną wiedzę o surowcach, produktach i procesach stosowanych w przemyśle chemicznym w zakresie związanym z ukończoną specjalnością
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT2A_W03ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia z zakresu studiowanego kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_W02zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
InzA2_W05zna typowe technologie inżynierskie w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu budowy chemiicznej, nomenklatury, klasyfikacji i właściwości i metod otrzymywania najcześciej stosowanych grup barwników.
C-2zapoznanie studentów z procesami technologicznymi, toksycznymi reagentami i odpadami w przemyśle barwnikarskim oraz zagrożeniami dla środowiska związanymi z produkcja barwników i sposobami im zapobiegania
Treści programoweT-W-1Produkcja barwników w Polsce i na świecie, stan obecny i pronozy na pzryszłość. Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg. katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników.
T-W-2Omówienie naczęsciej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej ( azowe, aminoantrachinonowe, triarylometanowe i ich heterocykliczne analogów, polimetynowe i indygoidowe). Przedstawienie ich budowy, właściwości i ogólnych metod otrzymywania.
Metody nauczaniaM-1Metody podające z elemntami metod problemowych. Wykład
M-3Konsultacje
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: pisemne zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi wymienić klasy barwników według klasyfikacji chemicznej i technicznej, podać zasady nazewnictwa handlowych marek barwników,
3,5potrafi sformułowć fizyczne podstawy barwności, wymienic i scharkteryzować poszczególne klasy barwników, podać zasady nazewnictwa, ocenić zapotrzebowanie na poszczególnych klasy barwników
4,0potrafi wymienić i opisać główne klasy barwników, cenić obecne zapotrzebowanie i prognozy, wyjaśnić przyczynę barwy substancji, opisac ogólne zależności między budową a barwą substancji, wymienić metody analizy barwników
4,5potrafi wymienic i scharakteryzować poszczególne klasy barwników, ocenić obecne zapotrzebowanie i prognozy, wyjasnić teorie barwności, zalezność między budowa a barwą substancji, wyjaśnić charakterystyke barwnika na podstawie przebiegu spektralnej krzywej absorpcji
5,0potrafi wymienic i scharakteryzować poszczególne klasy barwników, omówić obecne zapotrzebowanie i prognozy na przyszłość, omówić teorie barwności związków organicznych, zaleznośc barwy od budowy związku, omowić spektralna krzywą absorpcji i efekty bato- i hipsochromowe
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaTCH_2A_D16-09_W02potrafi scharakteryzować poszczególne grupy barwników według klasyfikacji chemicznej, wymienić metody ich syntezy i podac przykłady zastosowań
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTCH_2A_W06ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną w zakresie technologii nieorganicznej, organicznej, polimerów i analityki chemicznej
TCH_2A_W10ma uporządkowaną pogłębioną wiedzę o surowcach, produktach i procesach stosowanych w przemyśle chemicznym w zakresie związanym z ukończoną specjalnością
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT2A_W03ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia z zakresu studiowanego kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_W02zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
InzA2_W05zna typowe technologie inżynierskie w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu budowy chemiicznej, nomenklatury, klasyfikacji i właściwości i metod otrzymywania najcześciej stosowanych grup barwników.
C-2zapoznanie studentów z procesami technologicznymi, toksycznymi reagentami i odpadami w przemyśle barwnikarskim oraz zagrożeniami dla środowiska związanymi z produkcja barwników i sposobami im zapobiegania
Treści programoweT-W-1Produkcja barwników w Polsce i na świecie, stan obecny i pronozy na pzryszłość. Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg. katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników.
T-W-2Omówienie naczęsciej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej ( azowe, aminoantrachinonowe, triarylometanowe i ich heterocykliczne analogów, polimetynowe i indygoidowe). Przedstawienie ich budowy, właściwości i ogólnych metod otrzymywania.
Metody nauczaniaM-1Metody podające z elemntami metod problemowych. Wykład
M-3Konsultacje
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: pisemne zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi przedstawić wzorami i nazwać układy chromoforowe najważniejszych grup barwników według klasyfikacji chemicznej
3,5potrafi przedstawic budowę grup chromoforowych najważniejszych klas barwników, podać ogólne metody ich syntezy
4,0potrafi omówić układy chromoforowe poszczególnych grup, opisać sposoby ich otrzymywania, wymienić właściwości fizyczne i chemiczne i trwałość barwników
4,5potrafi wymienić i scharakteryzować poszczególne grupy barwników pod względem budowy, napisac sposoby otrzymywania, omówić klasyfikację i podać przykłady handlowych marek barwników
5,0potrafi wymienic i scharakteryzować najwazniejse grupy barwników, omówic metody otrzymywania, sposób klasyfikacji, wymienić przykłady i podać mozliwości ich zastosowania
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaTCH_2A_D16-09_W03potrafi wymienić podstawowe procesy i operacje jednostkowe w produkcji barwników, opisac technologie wybranych barwników i półproduktów, wymienić substancje toksyczne, sprecyzować zagrożenia dla środowiska
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTCH_2A_W10ma uporządkowaną pogłębioną wiedzę o surowcach, produktach i procesach stosowanych w przemyśle chemicznym w zakresie związanym z ukończoną specjalnością
TCH_2A_W11ma podbudowaną teoretycznie szczegółową wiedzę w zakresie zagadnień technologii chemicznej aplikacji surowców, półproduktów, środków pomocniczych i produktów charakterystycznych dla ukończonej specjalności
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT2A_W03ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia z zakresu studiowanego kierunku studiów
T2A_W04ma podbudowaną teoretycznie szczegółową wiedzę związaną z wybranymi zagadnieniami z zakresu studiowanego kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_W02zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
InzA2_W05zna typowe technologie inżynierskie w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu budowy chemiicznej, nomenklatury, klasyfikacji i właściwości i metod otrzymywania najcześciej stosowanych grup barwników.
C-2zapoznanie studentów z procesami technologicznymi, toksycznymi reagentami i odpadami w przemyśle barwnikarskim oraz zagrożeniami dla środowiska związanymi z produkcja barwników i sposobami im zapobiegania
Treści programoweT-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii wybranych barwników: azowych (proces dwuazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy triarylometanowych. Otrzymywanie barwnioków polimetynowych i indygo.
T-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemysśe barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników.
Metody nauczaniaM-1Metody podające z elemntami metod problemowych. Wykład
M-3Konsultacje
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: pisemne zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi wymienić procesy jednostkowe dla wybranej przez siebie technologii otrzymywania półproduktu lub barwnika
3,5potrafi wymienienić i omówić technologię otrzymywania wybranej grupy barwników, ocenić szkodliwe reagenty i odpady
4,0potrafi opisać j technologię otrzymywania barwników azowych (dwuazowanie i sprzeganie), i wybranego barwnika antrachinoniwego , wymienić substancje szkodliwe, zdefiniowac niebezpieczne odpady i sposoby im zapobiegania
4,5potrafi opisać procesy jednostkowe stosowane w produkcji barwników azowych, antrachinonowych, triarylometanowych i polimetynowych, zdefiniować zagrożenia dla środowiska
5,0potrafi krótko opisać technologie otrzymywania najwazniejszych grup barwników (azowe, antrachinonowe, triarylometanowe, polimetynowe i indygoidowe), zdefiniować niebezpieczne dla środowiska procesy, podac przykłady "zielonych" procesów
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaTCH_2A_D16-09_U01potrafi okreslić powinowactwo barwnika do substancji barwionej i wskazać odpowiedni barwnik do danej aplikacji
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTCH_2A_U09potrafi integrować wiedzę z zakresu chemii, technologii chemicznej, inżynierii chemicznej i procesowej, ochrony środowiska i przedmiotów specjalnościowych do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT2A_U07potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi właściwymi do realizacji zadań typowych dla działalności inżynierskiej
T2A_U10potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - integrować wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zastosować podejście systemowe, uwzględniające także aspekty pozatechniczne
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_U01potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
InzA2_U03potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
Cel przedmiotuC-3ukształtowanie umiejętności z zakresu doboru odpowiednich grup barwników do poszczególnych zastosowań
C-4ukształtowanie umiejetności praktycznego wykorzystania procesów i metod analitycznych stosowanych w przemysśe barwników
Treści programoweT-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki wproduktach spozywczych i kosmetycznych. sposoby barwienia, zapis schematyczny.
Metody nauczaniaM-1Metody podające z elemntami metod problemowych. Wykład
M-3Konsultacje
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: pisemne zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi okreslić zasady powinowactwa barwników do różnych włókien oraz mozliwości innych zastosowań wybranej klasy barwników
3,5potrafi wyjaśnić powinowactwo barwników do wybarwianego podloża, wymienić sposoby powiązania barwnika z materiałem barwionym oraz wymienic właściowosci odpornościowe wybarwień
4,0potrafi wskazać odpowiednie, handlowe marki barwników do wybarwiania włókien białkowych, poliamidowych, celulozowych, poliestrowych i poliakrylonitrylowych, podać schematyczny zapis wybranego sposobu barwienia,
4,5potrafi wskazać barwniki do papieru, do barwienia tworzyw sztucznych, stosowane w fotografii, w technikach poligraficznych i laserowych., omówić najważniejsze aplikacje barwników tekstylnych, opisać zakresy parametrów odpornościowych wybarwień
5,0potrafi wymienić najważniejsze aplikacje poszczególnych klas barwników, podać przykład schematycznego zapisu wybarwiania dowolnej tkaniny odpowiednim barwnikiem, opisac sposób oceny jakości wybarwienia
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaTCH_2A_D16-09_U02umiejętność praktycznego wykorzystania syntez i metod analitycznych stosowanych w produkcji barwników
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTCH_2A_U08potrafi wykorzystywać metody analityczne oraz eksperymentalne do rozwiązywania problemów badawczych z zakresu technologii chemicznej, zwłaszcza w zakresie ukończonej specjalności
TCH_2A_U09potrafi integrować wiedzę z zakresu chemii, technologii chemicznej, inżynierii chemicznej i procesowej, ochrony środowiska i przedmiotów specjalnościowych do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich
TCH_2A_U16posiada umiejętność doboru technik laboratoryjnych i rozwiązań inżynieryjnych do realizacji zadań zwłaszcza w zakresie ukończonej specjalności
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT2A_U07potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi właściwymi do realizacji zadań typowych dla działalności inżynierskiej
T2A_U08potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
T2A_U09potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich i prostych problemów badawczych metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne
T2A_U10potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - integrować wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zastosować podejście systemowe, uwzględniające także aspekty pozatechniczne
T2A_U18potrafi ocenić przydatność metod i narzędzi służących do rozwiązania zadania inżynierskiego, charakterystycznego dla studiowanego kierunku studiów, w tym dostrzec ograniczenia tych metod i narzędzi; potrafi - stosując także koncepcyjnie nowe metody - rozwiązywać złożone zadania inżynierskie, charakterystyczne dla studiowanego kierunku studiów, w tym zadania nietypowe oraz zadania zawierające komponent badawczy
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_U01potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
InzA2_U02potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne
InzA2_U03potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
Cel przedmiotuC-3ukształtowanie umiejętności z zakresu doboru odpowiednich grup barwników do poszczególnych zastosowań
C-4ukształtowanie umiejetności praktycznego wykorzystania procesów i metod analitycznych stosowanych w przemysśe barwników
Treści programoweT-L-1synteza 1-2 barwników
T-L-3ocena jakości otrzymanych barwników na podstawie próby wybarwiania
T-L-2analiza spektrofotometryczna otrzymanych barwników
Metody nauczaniaM-2Metody praktyczne. Cwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: wejściówka (ocena przygotowania do ćwiczeń laboratoryjnych)
S-3Ocena formująca: sprawwozdanie z wykonanego ćwiczenia (ocena pracy wykonywanej na zajęciach)
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3
3,0potrafi scharakteryzować wybrany do ćwiczeń barwnik, przeprowadzic jego syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS, próbę wybarwiania i opracować wyniki w formie sprawozdania
3,5potrafi scharakteryzować wybrany do ćwiczeń barwnik, wymienić metody jego syntezy, przeprowadzić jego syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS, próbę wybarwiania i opracować wyniki w formie sprawozdania
4,0potrafi scharakteryzować dwa, nalężace do różnych klas (pod względem klasyfikacji chemicznej) barwniki, wykonac ich syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS i jedna próbę wybarwiania, opracować wyniki w formie sprawozdania
4,5potrafi scharakteryzować dwa, nalężace do różnych klas (pod względem klasyfikacji chemicznej) barwniki, wymienić metody ich otrzymywania i aplikacji wykonac ich syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS i jedną próbę wybarwiania, opracować wyniki w formie sprawozdania
5,0potrafi scharakteryzować dwa wybrane, nalężace do różnych klas (pod względem klasyfikacji chemicznej) barwniki, wymienić metody ich otrzymywania i aplikacji, wykonać ich syntezę, analizę spektofotometryczną UV/VIS i jedną próbę wybarwiania, opracować wyniki w formie sprawozdania, definiując w nim mozliwości aplikacji drugiego otrzymanego barwnika
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaTCH_2A_D16-09_K01potrafi zdefiniować problem w danej technologii, zaproponować nowe rozwiążania
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTCH_2A_K04prawidłowo identyfikuje, odpowiednio określa priorytety i potrafi rozstrzygać dylematy związane z realizacją przez siebie lub innych zadania
TCH_2A_K01potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy, ma świadomość ważności pozatechnicznych aspektów działalności inżynierskiej i odpowiedzialności za podejmowane decyzje
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT2A_K02ma świadomość ważności i zrozumienie pozatechnicznych aspektów i skutków działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
T2A_K03potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
T2A_K04potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
T2A_K05prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
T2A_K06potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_K01ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
InzA2_K02potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotuC-3ukształtowanie umiejętności z zakresu doboru odpowiednich grup barwników do poszczególnych zastosowań
C-4ukształtowanie umiejetności praktycznego wykorzystania procesów i metod analitycznych stosowanych w przemysśe barwników
Treści programoweT-W-1Produkcja barwników w Polsce i na świecie, stan obecny i pronozy na pzryszłość. Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg. katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników.
T-W-2Omówienie naczęsciej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej ( azowe, aminoantrachinonowe, triarylometanowe i ich heterocykliczne analogów, polimetynowe i indygoidowe). Przedstawienie ich budowy, właściwości i ogólnych metod otrzymywania.
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii wybranych barwników: azowych (proces dwuazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy triarylometanowych. Otrzymywanie barwnioków polimetynowych i indygo.
T-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemysśe barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników.
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki wproduktach spozywczych i kosmetycznych. sposoby barwienia, zapis schematyczny.
T-L-1synteza 1-2 barwników
T-L-3ocena jakości otrzymanych barwników na podstawie próby wybarwiania
T-L-2analiza spektrofotometryczna otrzymanych barwników
Metody nauczaniaM-1Metody podające z elemntami metod problemowych. Wykład
M-2Metody praktyczne. Cwiczenia laboratoryjne
M-3Konsultacje
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: wejściówka (ocena przygotowania do ćwiczeń laboratoryjnych)
S-1Ocena podsumowująca: pisemne zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0potrafi zdefiniować problem w danej technologii, zaproponować nowe rozwiążania
3,5
4,0
4,5
5,0